Το 594 π.Χ. ένας από τους πιο μορφωμένους κατοίκους της αρχαίας Αθήνας, ο Σόλωνας, ποιητής και πολυταξιδεμένος, δέχτηκε από τους Αθηναίους τη μεγάλη πρόκληση να πάρει την κατάσταση της πόλης στα χέρια του. Η κατάσταση στην Αθήνα την εποχή εκείνη δεν ήταν αναλογικά πολύ διαφορετική από ό,τι είναι σήμερα η κατάσταση στη χώρα. Οι φτωχές τάξεις των Αθηναίων δεν μπορούσαν να υποφέρουν άλλο την καταπίεση και τις αδικίες των ευγενών. Ο ένας μετά τον άλλο, οι φτωχοί αγρότες γίνονταν δούλοι των πλουσίων και έχαναν τα κτήματά τους. Η κατάσταση είχε φτάσει στο απροχώρητο και υπήρχε κίνδυνος να ξεσπάσει επανάσταση. Ένας από τους λόγους της λαϊκής δυσαρέσκειας ήταν η πίστη ότι η αιτία των περισσότερων δεινών της Αθήνας οφειλόταν κατά ένα μεγάλο μέρος στην οικογένεια των Αλκμεωνιδών που με την ιεροσυλία τους είχαν εξοργίσει τους θεούς, οι οποίοι με τη σειρά τους τιμωρούσαν τους Αθηναίους
Ο Σόλωνας ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να βοηθήσει την πόλη και να τη σώσει από την αναρχία και το αιματοκύλισμα. Οι ευγενείς του είχαν εμπιστοσύνη γιατί ανήκε στη δική τους τάξη. Αλλά και οι φτωχοί τον αγαπούσαν γιατί ήταν τίμιος, δίκαιος, μετριοπαθής και πατριώτης. Του έδωσαν το ελεύθερο να θεσπίσει καινούργιους νόμους και ορκίστηκαν πως θα τους υπάκουαν και θα τους εκτελούσαν πιστά.
Οι καινούργιοι νόμοι του Σόλωνα ήταν επαναστατικοί για εκείνη την εποχή. Αφού εξόρισε την ιερόσυλη οικογένεια των Αλκμεωνιδών ικανοποιώντας το λαϊκό αίσθημα, δημιούργησε τον πρώτο και πιο επαναστατικό από τους νόμους του, τη Σεισάχθεια, απαλλάσσοντας τους φτωχούς αγρότες από τα χρέη τους. Τους έδωσε πίσω τα κτήματα που τους είχαν πάρει οι ευγενείς και ταυτόχρονα ελευθέρωσε όλους εκείνους που είχαν αναγκαστεί να γίνουν δούλοι τους. Για να περιορίσει μάλιστα την αρπακτικότητα των πλουσίων γαιοκτημόνων όρισε ένα ανώτατο όριο κτηματικής περιουσίας, πάνω από το οποίο κανείς δεν είχε το δικαίωμα να προσθέσει καινούργια κτήματα.
Δεύτερος σπουδαίος νόμος του Σόλωνα ήταν ο χωρισμός των Αθηναίων σε τέσσερις οικονομικές τάξεις, ώστε να πληρώνουν και ανάλογους φόρους. Στην πρώτη τάξη ανήκαν οι πλούσιοι πεντακοσιομέδιμνοι, στη δεύτερη τάξη οι τριακοσιομέδιμνοι ή ιππείς γιατί είχαν στην κατοχή τους άλογα, στην τρίτη τάξη οι διακοσιομέδιμνοι που είχαν δική τους γη και στην τέταρτη τάξη οι θήτες, που δεν είχαν δικά τους κτήματα και έκαναν διάφορες χειρωνακτικές δουλειές για να ζήσουν (σήμερα, πάνω από 2.500 χρόνια μετά, το Υπουργείο Οικονομικών παίρνει παράταση πάνω στην παράταση ψάχνοντας ακόμα ένα «απλούστερο και δικαιότερο φορολογικό σύστημα»)!
Με τον τρίτο σπουδαίο νόμο ο Σόλωνας έδωσε σε όλους τους Αθηναίους το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι, με τον περιορισμό ωστόσο που του έδινε η πεποίθηση ότι έτσι θα περιοριζόταν η διαφθορά, ότι οι εννέα άρχοντες και οι ταμίες της πόλης θα εκλέγονταν από την πρώτη τάξη των πεντακοσιομέδιμνων.
Για να διαβάζουν αλλά και να αποστηθίσουν οι Αθηναίοι τους νόμους που θεσπίστηκαν, ο Σόλωνας φρόντισε να τοποθετηθούν στο Πρυτανείο, αφού γράφτηκαν επάνω σε λευκούς ξύλινους πίνακες που περιστρέφονταν.
Το πιο σπουδαίο πράγμα που έκανε ο Σόλωνας, μετά τους σπουδαίους αυτούς νόμους που έφτιαξε, ήταν ότι αφού όρκισε τους Αθηναίους πως θα τους τηρούσαν πιστά και πάνω στο απόγειο της δόξας του αποφάσισε να φύγει μακριά από την Αθήνα για δέκα χρόνια, προκειμένου να μην τον αναγκάσουν να τους αλλάξει.
Ο Σόλωνας βεβαίως δεν ήταν ένας τυχαίος κυβερνήτης. Θεωρείται ο πρώτος μεγάλος νομοθέτης της ανθρωπότητας, θεμελιωτής της Αθηναϊκής δημοκρατίας και πατέρας του Αττικού δικαίου. Η κληρονομιά που άφησε στους αιώνες των αιώνων, η οποία παραπέμπει στην ανεύρεση εποικοδομητικών και βιώσιμων για όλα τα μέρη λύσεων στα προβλήματα κάθε εποχής, είναι περισσότερο επίκαιρη και διδακτική από ποτέ για τα «βόρεια κράτη» της Ευρώπης που σήμερα κρατούν στα χέρια τους τις τύχες των γειτόνων και εταίρων τους.
Για όλους αυτούς τους λόγους και επειδή η σημερινή Γερμανία έχει κατορθώσει μαζί με ένα μικρό συνασπισμό υποχείριων κρατών να μετατρέψει ακόμα και τους πιο φανατικούς ευρωπαϊστές , σε ευρωσκεπτικιστές, θεωρώ πολύτιμη παρακαταθήκη για τις επόμενες τουλάχιστον γενιές Ευρωπαίων να τους θυμίζουμε ξανά την ιστορία τους.
ΥΓ: Αφορμή για το παρόν είναι το βιβλίο «Αθήνα, η πόλη της Δημοκρατίας» εκδόσεις Στρατίκη, αποσπάσματα του οποίου απολαμβάνω διαβάζοντας στον εννιάχρονο Χάρη, τον επτάχρονο Φοίβο και την εξάχρονη Σελίνα.
Δημοσίευση σχολίου